Is a Controversial Solar Farm Coming to Anglesey?

Mae cynlluniau datblygu ffermydd solar ar Ynys Môn, yn enwedig y prosiect Alaw Môn, wedi arwain at wrthwynebiad cryf gan drigolion lleol sydd yn pryderu am effeithiau amgylcheddol a chymdeithasol. Mae'r cynllun hwn, a gynhelir gan Enso Energy, yn ceisio cynhyrchu ynni ar raddfa fawr, ond mae'r gymuned yn galw am fwy o drafodaeth a chydweithrediad cyn i'r cynlluniau symud ymlaen.

Last updated: 27 October 2023 (BST)

Gwybodaeth Allweddol am y Datblygiad Alaw Môn

• Cynllun i greu fferm ynni solar ar 660 acer ger Llyn Alaw.
• Bydd y fferm yn cynhyrchu 160MW o drydan, digon ar gyfer tua 34,000 o gartrefi.
• Pryderon lleol am golli tir amaethyddol a chynnydd mewn ffermydd solar.
• Oedi'r cynllun yn dilyn dros 500 o wrthwynebiadau yn ystod cyfnod ymgynghori.
• Galwadau gan Aelodau o'r Senedd am ystyried pryderon y gymuned.

Y Datblygiad Alaw Môn: Beth Mae'n Ei Gynnwys?

Mae cynllun Alaw Môn, sy'n cynnwys gosod paneli solar ar ardal eang o dir, wedi derbyn cymeradwyaeth gan Lywodraeth Cymru. Mae'r prosiect yn ceisio creu fferm ynni solar sydd o bwys mawr i'r ynysoedd a'r broses o fynd i'r afael â'r argyfwng hinsawdd. Mae'r cymdeithas datblygu, Enso Energy, yn honni y bydd y cynllun yn darparu digon o drydan i ddiwallu anghenion holl gartrefi Ynys Môn.

Pryderon a Gwrthwynebiadau

Er gwaethaf y buddion a gynhelir gan y datblygwyr, mae llawer o drigolion lleol wedi mynegi pryderon difrifol. Mae'r pryderon hyn yn cynnwys:

• Colli Tir Amaethyddol: Mae llawer o drigolion yn pryderu am golli tir sy'n bwysig ar gyfer amaethyddiaeth.
• Cynnydd mewn Ffermydd Solar: Mae'r nifer cynyddol o ffermydd solar ar yr ynys yn peri pryder am effaith gyffredinol ar dir a chymunedau.
• Effaith ar yr Amgylchedd: Mae'r gymuned yn gofyn am astudiaethau manwl ar y goblygiadau amgylcheddol hirdymor.

Penderfyniad Llywodraeth Cymru

Mae Ysgrifennydd Economi, Ynni a Chynllunio Llywodraeth Cymru, Rebecca Evans, wedi cyhoeddi ei chefnogaeth i'r cynllun. Mae hi'n cydnabod y pryderon, ond mae'n dadlau bod y buddion yn drech na'r risgiau. Mae Llywodraeth Cymru wedi sefydlu targed ar gyfer cynhyrchu 70% o'r trydan trwy ddulliau adnewyddadwy erbyn 2030, a dyma un o'r cynlluniau allweddol i gyflawni'r nod hwn.

Safbwyntiau Politicians

Mae Aelodau lleol o'r Senedd, fel Rhun ap Iorwerth a Llinos Medi, wedi mynegi eu siom yn y penderfyniad. Maent yn teimlo bod Llywodraeth Cymru wedi "anwybyddu pryderon" y gymuned, gan ei bod yn bwysig cynnwys barn y trigolion cyn gwneud penderfyniadau mawr.

Y Cynllun Maen Hir: Prosiect Mwy Mawr

Wrth i'r ddadl am Alaw Môn barhau, mae cynllun arall, Maen Hir, yn dod i'r amlwg. Mae hwn yn prospect fferm solar fyddai'n cynhyrchu dros 350MW, bron i bum gwaith yn fwy na'r fferm solar weithredol fwyaf yn y DU. Mae'r cynllun hwn yn hollbwysig gan y bydd Llywodraeth y DU yn gwneud y penderfyniad terfynol.

Pryderon am Ffermydd Solar Mwy

Mae'r cynnydd yn y nifer o ffermydd solar ar Ynys Môn yn peri pryder i lawer. Mae'r gymuned yn galw am drafodaeth fanwl ar y goblygiadau economaidd, amgylcheddol a chymdeithasol. Mae'r rhain yn cynnwys:

• Peryglon i'r ecosystemau lleol.
• Effaith ar ddirwedd a diwylliant lleol.
• Gorfodaeth ar berchnogion tir i dderbyn datblygiadau.

Cyfarfodydd a Raliadau

Mae cyfarfodydd wedi cael eu cynnal i drafod pryderon am y datblygiadau solar. Mae'r rhain yn cynnig llwyfan i drigolion fynegi eu barn a chydweithio ar ffordd ymlaen. Mae'r raliadau wedi denu nifer fawr o bobl, gan ddangos pa mor bwysig yw'r mater hwn i'r gymuned.

Gweithredu a Chydweithio

Mae llawer yn galw am fwy o weithredu a chydweithio rhwng y gymuned, Llywodraeth Cymru, a datblygwyr. Mae'n hanfodol datblygu cynlluniau sy'n diogelu'r amgylchedd, yn ogystal â chyfrannu at y dyfodol cynaliadwy.

Pa Gamau Nesaf?

Gyda'r broses ymgynghori yn parhau a phryderon yn cael eu mynegi, mae'n bwysig i'r gymuned gadw llygad ar ddatblygiadau. Mae'r penderfyniadau a wneir yn y dyfodol yn gallu dylanwadu ar gymdeithas, amgylchedd a'r economi ar Ynys Môn.

Mae'r cyhoedd yn cael ei annog i barhau i fynegi eu barn a chymryd rhan yn y broses ddemocrataidd. Mae'n hanfodol bod llywodraeth leol a chenedlaethol yn gwrando ar bleidlais y bobl.

#EnergiAdnewyddadwy #YnysMôn #FfermyddSolar

FAQs

Beth yw cynllun Alaw Môn?

Mae cynllun Alaw Môn yn brosiect i greu fferm ynni solar ar 660 acer ger Llyn Alaw, gyda'r nod o gynhyrchu 160MW o drydan ar gyfer tua 34,000 o gartrefi.

Pam mae pobl yn gwrthwynebu'r cynllun?

Pobl yn pryderu am golli tir amaethyddol, cynnydd mewn ffermydd solar, a'r effaith ar yr amgylchedd, sy'n arwain at wrthwynebiad cryf.

Sut mae Llywodraeth Cymru yn ymateb i'r gwrthwynebiadau?

Llywodraeth Cymru, trwy Rebecca Evans, wedi cytuno i'r cynllun ond yn cydnabod y pryderon. Mae hi'n dadlau bod y buddion yn drech na'r risgiau.

Beth yw cynllun Maen Hir?

Cynllun Maen Hir yw datblygiad arall ar Ynys Môn sy'n ceisio cynhyrchu dros 350MW o drydan, sy'n bron i bum gwaith yn fwy na'r fferm solar fwyaf yn y DU.

Sut gallaf gymryd rhan yn y drafodaeth?

Gallwch gymryd rhan trwy fynychu cyfarfodydd lleol, cymryd rhan mewn raliadau, neu gysylltu â'ch Aelod lleol o'r Senedd i fynegi eich barn.