Pam Mae Cymaint o Athrawon Cymraeg yn Gadael Addysg?

Mae Llywodraeth Cymru yn wynebu heriau mawr wrth geisio cynyddu nifer yr athrawon sy'n siarad Cymraeg, gyda ffigurau diweddar yn dangos bod y rhan fwyaf o'r athrawon newydd wedi gadael y maes yn 2022/23. Mae'r sefyllfa hon yn codi cwestiynau am gynllunio a chefnogaeth i'r iaith Gymraeg, gan mai dim ond 396 o athrawon newydd a hyfforddwyd, tra bo 395 wedi ymddiswyddo.

Last updated: 30 October 2023 (BST)

Key Takeaways

396 o athrawon newydd a hyfforddwyd yn 2022/23, ond dim ond un ohonynt a arosodd.
Mae Llywodraeth Cymru yn ceisio cyrraedd miliwn o siaradwyr Cymraeg erbyn 2050.
Mae prinder athrawon yn effeithio ar addysg yn Gymraeg ac yn Saesneg.
Mae cynllunio a chefnogaeth i'r Gymraeg yn destun pryder gan arbenigwyr.
Mae Llywodraeth Cymru yn cynnig cymelliadau i denu athrawon newydd.

Y Sefyllfa Gyfredol

Mae Llywodraeth Cymru yn wynebu anawsterau sylweddol wrth geisio cyrraedd ei nod o gael miliwn o siaradwyr Cymraeg erbyn 2050. Mae hyfforddiant athrawon yn un o'r prif gamau tuag at gyflawni'r nod hwn, ond yn ôl y ffigurau diweddaraf, dim ond 396 o athrawon newydd a hyfforddwyd yn ystod y flwyddyn academaidd 2022/23. Yn anffodus, mae 395 ohonynt wedi gadael y maes, gan adael dim ond un athro newydd yn y system addysg.

Y Rhaglen Cymraeg 2050

Mae'r cynllun Cymraeg 2050 yn ceisio sicrhau y bydd Cymraeg yn cael ei siarad gan un miliwn o bobl erbyn y flwyddyn 2050. Mae un o'r nodau allweddol yn y cynllun hwn yn cynnwys cynyddu nifer yr athrawon sy'n gallu dysgu Cymraeg. Mae Llywodraeth Cymru yn dyfynnu bod angen 378 o athrawon ychwanegol bob blwyddyn, gan gynnwys 225 o athrawon uwchradd a 153 o athrawon cynradd.

Y Dilema o Recriwtio

Mae cyfarwyddwyr ysgolion a phobl sy'n gweithio yn y maes addysg yn mynegi pryderon am y prinder athrawon. Mae Meirion Prys Jones, cyn-brif weithredwr Bwrdd yr Iaith Gymraeg, yn rhoi'r ffigurau sydd ar gael ar waith cynllunio ac yn pwysleisio'r angen am strategaeth well i sicrhau bod gan ysgolion ddigon o athrawon. Mae'n datgan: "Mae'n rhaid gofyn y cwestiwn lle mae'r llwyddiant fan hyn?”

Pryderon am y Gymraeg

Mae prinder athrawon sy'n siarad Cymraeg yn arwain at ofidau am ddyfodol y Gymraeg yn y system addysg. Mae Dr Llinos Jones, pennaeth Ysgol Gyfun Gymraeg Bro Myrddin, yn rhybuddio bod y her o recriwtio wedi cynyddu ers y pandemig. Mae’n nodi bod dysgu yn yr ystafell ddosbarth yn llai hyblyg na swyddi proffesiynol eraill, gan wneud addysgu yn llai deniadol i rai.

Ceisio Gwelliannau

Mae Llywodraeth Cymru yn ymateb i'r sefyllfa hon trwy fuddsoddi mewn cymelliadau a chyllid ar gyfer awdurdodau lleol. Mae hefyd yn gweithio gyda'r Coleg Cymraeg Cenedlaethol i greu cyfleoedd i hyfforddi athrawon yn Gymraeg. Fodd bynnag, mae Rebecca Williams o'r coleg yn pwysleisio bod angen cynllunio gwell ar gyfer y gweithlu addysg, gan nad yw'r system addysg yn gallu creu siaradwyr Cymraeg pe na chaiff digon o athrawon eu recriwtio.

Manteision Hyfforddiant Athrawon

Mae hyfforddiant athrawon yn cynnig nifer o fanteision, gan gynnwys:

Datblygu sgiliau iaith Gymraeg ymysg myfyrwyr.
Hybu diwylliant Cymraeg yn yr ysgolion.
Creu amgylchedd dysgu mwy cynhwysol.
Gwelliannau mewn ansawdd addysg trwy athrawon medrus.

Y Dyfodol ar gyfer Addysg Gymraeg

Mae'r dyfodol ar gyfer addysg Gymraeg yn dibynnu ar allu Llywodraeth Cymru i ddelio â'r prinder athrawon. Mae angen i'r llywodraeth fynd i'r afael â'r pryderon hyn trwy strategaethau cadarn a chefnogaeth i'r Gymraeg. Mae'r cwestiwn sydd yn parhau yw, sut y gallwn sicrhau y bydd y Gymraeg yn ffynnu yn ein system addysg?

FAQs

Pam mae prinder athrawon yn y system addysg Gymraeg?

Mae prinder athrawon yn y system addysg Gymraeg yn gysylltiedig â nifer o ffactorau, gan gynnwys llai o hyfforddiant, cynnydd yn y galw am athrawon yn ystod y pandemig, a'r ffaith bod addysgu'n llai deniadol o gymharu â swyddi proffesiynol eraill.

Sut mae Llywodraeth Cymru yn ceisio datrys y broblem hon?

Mae Llywodraeth Cymru yn ceisio datrys y broblem trwy fuddsoddi mewn cymelliadau, cyllid i awdurdodau lleol, a gweithio gyda'r Coleg Cymraeg Cenedlaethol i greu cyfleoedd hyfforddi.

Beth yw nodau cynllun Cymraeg 2050?

Mae nodau cynllun Cymraeg 2050 yn cynnwys cyrraedd miliwn o siaradwyr Cymraeg erbyn 2050, cynyddu nifer yr athrawon sy'n siarad Cymraeg, a chreu amgylchedd dysgu mwy cynhwysol.

Sut gallwn hybu'r Gymraeg yn ein hysgolion?

Gallwn hybu'r Gymraeg yn ein hysgolion trwy wella hyfforddiant athrawon, creu cyfleoedd dysgu yn Gymraeg, a chefnogi diwylliant Cymraeg yn y gymuned.

Pa gamau y gall ysgolion eu cymryd i ddenu athrawon?

Gall ysgolion ddenu athrawon trwy gynnig cymelliadau deniadol, sicrhau amgylchedd gwaith cefnogol, a hyrwyddo'r manteision o ddysgu yn Gymraeg.